Strona bierna

12.1 Strona bierna

(La voix passive, le passif)

Tworzenie strony biernej

czasownik être odmieniony w odpowiednim czasie + participe passé + « par » lub « de »

np.

Le livre a été lu par Pierre

(Książka została przeczytana przez Piotra)

Zamiana strony czynnej na bierną

strona czynna (voix active)	podmiot	orzeczenie	dopełnienie
	Pierre (Piotr)	a écrit (napisał)	ce livre (tą książkę)
	Pierre (Piotr)	ouvrira (otworzy)	la porte (drzwi)

Zamiana strony czynnej na bierną kiedy wykonawca czynności nie jest znany

	podmiot	orzeczenie	dopełnienie
strona czynna	On (forma bezosobowa)	a construit (Wybudowano)	une nouvelle maison (nowy dom)
strona bierna	Une nouvelle maison (Nowy dom)	a été construite (został wybudowany)	–

Przykład zmiany strony czynnej na bierną w różnych czasach (3 os. l. poj.)

czas

strona czynna

strona bierna

présent

parle

est parlé

futur simple

parlera

sera parlé

futur proche

va parler

va être parlé

futur antérieur

aura parlé

aura été parlé

passé simple

parla

fut parlé

passé composé

a parlé

a été parlé

imparfait

parlait

était parlé

plus-que-parfait

avait parlé

avait été parlé

12.2 Przyimek « par » czy « de » ?

Par :

w większości przypadków używamy « par », np. Pierre a fermé la voiture→ La voiture a été fermée par Pierre (Piotr zamknął samochód→ Samochód został zamknięty przez Piotra)

De :

• po czasownikach służących do opisu, szczególnie gdy podmiot jest nieosobowy (po takich formach jak: être accompagné, composé, couvert, décoré, entouré, fait, garni, planté, orné rempli, itp.), np.

Ce château était entouré d’un très joli jardin

(Ten zamek był otoczony bardzo ładnym ogrodem)

• po czasownikach wyrażających uczucie (être: admiré, adoré, aimé, estimé, respecté, méprisé), np. Il est aimé de tous. (On jest kochany przez wszystkich)

• w formach tłumaczonych na język polski najczęściej w formie nadrzędnika, np.

Sa robe est ornée de dentelles. Jej sukienka jest ozdobiona koronkami

• część czasowników jest używana w sensie dosłownym z przyimkiem « par », a w sensie przenośnym z przyimkiem « de », np.

Cet arbre a été touché par la foudre (To drzewo zostało uderzone przez piorun) – sens dosłowny « touché » (dotknięty, uderzony)

Je suis très touché de votre gentillesse (Jestem bardzo wzruszony waszą uprzejmością) – sens przenośny « touché » (dotknięty, wzruszony)

12.3 Użycie strony biernej

• aby podkreślić dopełnienie, a nie podmiot w zdaniu, np.

Pierre a écrit ce livre

(Piotr napisał tą książkę) – strona czynna, podmiot jest wyróżniony

Ce livre a été écrit par Pierre

(Ta książka została napisana przez Piotra) – strona bierna, dopełnienie jest wyróżnione

• do podkreślenia znaczenia jakiegoś faktu lub wydarzenia (podmiot zbiorowy lub nieznany), np. Ce bâtiment a été construit au XIX siècle (Ten budynek został zbudowany w XIX wieku)

• w mediach do przekazywania informacji dzięki czemu są one neutralne, np.

Une bombe a été découverte par un enfant (Bomba została znaleziona przez dziecko)

Uwagi

• w stronie biernej mogą być używane tylko czasowniki mające dopełnienie bliższe (czasowniki przechodnie)

• w stronie biernej obowiązuje zgodność participe passé w rodzaju i liczbie z podmiotem, np.

Les lettres ont été envoyées par Pierre (Listy zostały wysłane przez Piotra) – jako że « les lettres » to jest rodzaj żeński i liczba mnoga do participe passé dopisane zostały litery « es ». Więcej o uzgodnieniach participe passé w rozdziale dotyczącym passé composé

• przy zamianie strony czynnej na bierną miejscami zamieniają się podmiot i dopełnienie, a o czasie w którym użyjemy czasownik être decyduje czas jaki był użyty w stronie czynnej

• w 3 os. l.poj. i l.mn. gdy czynność nie jest dokonana, zdanie w stronie biernej może mieć dwa znaczenia w języku francuskim, np:

La maison est construite (Dom jest budowany albo Dom jest zbudowany)

Aby uniknąć nieporozumień zamiast strony biernej stosuje się formę zwrotną czasownika, np.

La maison se construit (Dom buduje się/jest budowany)