Zaimki rzeczowne wskazujące - Gramatyka języka francuskiego

6.12 Zaimki rzeczowne wskazujące (Les pronoms démonstratifs)
		proste (simples)	złożone (composés)
l.poj.	r.m.	celui (ten)	celui–ci (ten tu)	celui–là (tamten)
	r.ż.	celle (ta)	celle–ci (ta tu)	celle–là (tamta)
	bezosobowo	ce, ceci, cela, ça (to)	–	–
l.mn.	r.m.	ceux (ci)	ceux–ci (ci tu)	ceux–là (tamci)
l.mn.	r.ż.	celles (te)	celles–ci (te tu)	celles–là (tamte)

6.12.1 Użycie zaimków wskazujących

(L’emploi des pronoms démonstratifs)

zaimki rzeczowne wskazujące przywołuje rzeczownik już wcześniej wymieniony w zdaniu, dzięki czemu unikamy ich powtórzenia lub możemy je rozróżnić
po formach prostych tych zaimków musi być przyimek « de » lub zaimek względny « qui » lub « que », np.

La voiture rouge est en panne, prenez celle de gauche

(Czerwony samochód jest zepsuty, weźcie tego z lewej)

J’ai deux vélos dans mon garage, celui qui n’est pas en panne se trouve derrière la porte (Mam 2 rowery w garażu, ten który nie jes zepsuty znajduje się za drzwiami)

po tych zaimkach może występować również imiesłów czasu przeszłego (participe passé) albo inny przyimek niż « de », np.

Nous avons beaucoup de fleurs dans notre jardin, celles plantées il y a un mois sont encore très petites (Mamy dużo kwiatów w naszym ogrodzie, te posadzone przed miesiącem są jeszcze bardzo małe)

Les émissions sur le sport m’intéressent moins que celles sur la musique

(Programy o sporcie interesują mnie mniej niż te o muzyce)

do zaimków rzeczownych wskazujących w formie prostej mogą zostać dołączone formy « ci » (oznaczająca bliskość) oraz « là » (oznaczająca oddalenie), tworząc zaimki złożone. Przykładowo w takim kontekście:

Quelle voiture préfères-tu ? Celle-ci ou celle-là?
(Jaki samochód wolisz? Ten tu czy tamten?)

Prends ma valise, celle-ci et non celle-là (Weź moją walizję, tę a nie tamtą)

Uwagi

zaimek « ce » używany jest z czasownikiem être + rzeczownik (C’est, ce sont)

C’est ma voiture (To mój samochód)

Ce sont mes parents (To są moi rodzice)

po zaimku « ce » może występować zaimek względny « qui », « que » lub « dont », np.

Voici mes vêtements. Choisissez ce qui vous plait

(Oto moje ubrania. Wybierzcie co wam się podoba) – « ce qui » zastępuje podmiot

Dis-moi ce que tu veux manger

(Powiedz mi co chcesz powiedzieć) – « ce que » zastępuje dopełnienie bliższe

J’ai réalisé tout ce dont je rêvais

(Zrealizowałem wszystko o czym marzyłem) – « ce dont » zastępuje dopełnienie czasownika wprowadzone przez przyimek « de » (rêver de qqch – marzyć o czymś)

« cela » (język pisany) i « ça » (język mówiony) są używane jako podmiot w zdaniu z czasownikiem innym niż être, np.

Ça/cela m’étonne qu’il est venu à temps (Dziwi mnie to, że przyszedł na czas)

Cela ne me dérange pas (To mi nie przeszkadza)

« ça » może zastępować grupę wyrazów albo całe zdanie, np.

Tu viens de revenir de Paris ? Raconte-moi tout ça !

(Właśnie wróciłeś z Paryża? Opowiedz mi to!)