10.5 Tryb rozkazujący

(L’impératif)

Tworzenie trybu rozkazującego

dla czasowników I koniugacji (końcówka –er), np. parler

tu parles → parle! (mów!)

nous parlons → parlons! (mówmy!)

vous parlez → parlez! (mówcie!)

dla czasowników II i III konigacji (końcówka –ir,-oir,-re), np. finir

tu finis → finis! (kończ!)

nous finissons → finissons! (kończmy!)

vous finissez →finissez! (kończcie!)

Tryb rozkazujący można utworzyć dla zaimków osobowych tu, nous i vous. Aby to zrobić, odmieniamy czasownik w czasie teraźniejszym, usuwamy te zaimki i zostawiamy tylko odmienioną formę czasownika. Dodatkowo dla czasowników zakończonych na –er w drugiej osobie liczby pojedynczej (tu) pozbywamy się końcowego –s i tak otrzymujemy zamiast tu parles (ty mówisz)→ parle! (mów). Dla czasowników z II i III grupy wsytarczy usunąć zaimek osobowy aby otrzymać tryb rozkazujący

Przykład dla czasownika „normalnego” i zwrotnego

rozkaz

zakaz

czasownik, np. parler (mówić)

czasownik zwrotny np. se laver (myć się)

czasownik, np. parler (mówić)

czasownik zwrotny np. se laver (myć się)

Je

–

–

–

–

Tu

parle !

(mów !)

lave-toi !

(myj się !)

ne parle pas !

(nie mów !)

ne te lave pas !

(nie myj się !)

Il/Elle

–

–

–

–

Nous

parlons !

(mówmy !)

lavons-nous !

(myjmy się !)

ne parlons pas !

(nie mówmy !)

ne nous lavons pas !

(nie myjmy się !)

Vous

parlez !

(mówcie !)

lavez-vous !

(myjcie się !)

ne parlez pas !

(nie mówcie !)

ne vous lavez pas !

(nie myjcie się !)

Ils/Elles

–

–

–

–

Wyjątki

être

avoir

savoir

vouloir

Je

–

–

–

–

Tu

sois !

(bądź !)

aie !

(miej !)

sache!

(wiedz !)

veuille!

(chciej !)

Il/Elle

–

–

–

–

Nous

soyons !

(bądźmy !)

ayons !

(miejmy !)

sachons !

(wiedzmy !)

veuillons !

(chciejmy !)

Vous

soyez !

(bądźcie !)

ayez !

(miejcie !)

sachez !

(wiedzcie !)

veuillez!

(chciejcie !)

Ils/Elles

–

–

–

–

10.5.1 Użycie trybu rozkazującego

Trybu rozkazującego używamy do wyrażenia polecenia, rady, żądania lub życzenia, np.

Viens à huit heures (Przyjdź o ósmej)

Parlez plus fort (Mówcie głośniej ; albo Niech Pan/pani mówi głośniej)

Uwagi

• jeżeli po czasowniku I koniugacji (zakończonym na –er) w 2 osobie liczby pojedynczej pojawia się zaimek en lub y, końcowe –s pozostaje aby ułatwić wymowę, np.

Achètes-en ! (Kup jej!), Penses-y ! (Pomyśl o tym!),Vas-y ! (Idź tam!)

• jak widać w tabeli, jeśli czasownik zwrotny jest w formie twierdzącej (lave-toi !) to używamy zaimka akcentowanego (toi), jednak gdy jest w formie przeczącej
  (Ne te lave pas !) używamy zaimka nieakcentowanego (te)