Zaimki dopełnienia dalszego (COI)

6.4 Zaimki osobowe nieakcentowane dla dopełnienia dalszego

(Les compléments d’objet indirect – COI)

liczba pojedyncza

liczba pojedyncza przed samogłoską lub h niemym

liczba

mnoga

przybliżone tłumaczenie

(l. poj/l.mn.)

1 os.

me

m'

nous

mi/nam

2 os.

te

t'

vous

tobie, ci/

wam, pani, panu, państwu

3 os. r.m.

lui

lui

leur

jemu, mu, jej/ich, je

3 os. r. ż.

lui

lui

leur

jemu, mu, jej/ich, je

6.4.1 Użycie zaimków COI

(L’emploi des pronoms COI)

• zaimki COI opisują osoby. Zastępują dopełnienie dalsze czasownika wprowadzone przyimkiem « à », dlatego też to dopełnienie nazywamy dalszym, bo pomiędzy czasownikiem a dopełnieniem stoi przyimek który oddala jeden element od drugiego, w przeciwieństwie do dopełnienia bliższego. Przykład to czasownik téléphoner à qqn (dzwonić do kogoś)

Tu téléphones souvent à ta mère (Często dzwonisz do twojej matki ?)

Non, je lui téléphone rarement (Nie, rzadko do niej dzwonię)

Avez-vous écrit une lettre à vos amis ? (Napisaliście list do waszych przyjaciół ?)

Oui, nous leur avons écrit deux lettres (Tak, napisaliśmy do nich dwa listy)

• po czasownikach zwrotnych (s’adresser à qqn, s’attacher à qqn, s’intéresser à qqn, itd.) oraz po niektórych konstrukcjach czasownikowych (np. être à qqn, penser à qqn, songer à qqn, faire attention à qqn, tenir à qqn, itd.) nie używa się zaimków COI ale pozostawia się przyimek « à » i zamienia się to co było po nim na zaimek akcentowany, np.

Je pense à Pierre. (Myślę o Piotrze). Je pense à lui (Myślę o nim)

Cette voiture est à moi (To jest mój samochód)

Pierre s’attache à nous (Piotr się do nas przywiązuje)

Uwagi

W czasach złożonych imiesłów czasu przeszłego (participe passé) nie jest uzgadniany z zaimkami dopełnienia dalszego (COI), np.

Je leur ai dit (Powiedziałem im) – mimo że « leur » oznacza « ich » czyli wyraża liczbę mnogą, do participe passé « dit » nie zostanie dopisane « s ». Inny przykład :

Elle nous a raconté son aventure (Ona nam opowiedziała swoją przygodę)

Więcej na ten temat w rodziale poświęconym passé composé

6.4.2 Miejsce zaimków COI w zdaniu

(La place des pronoms COI)

• zaimki dopełnienia dalszego (COI) generalnie stoją przed czasownikiem, w czasach złożonych stoją przed czasownikiem posiłkowym

• wyjątek:

– w czasie futur proche i passé récent stoją pomiędzy czasownikiem posiłkowym a bezokolicznikiem, np.

Je vais lui dire (Powiem mu)

Je viens de lui dire (Właśnie mu powiedziałem)

– w formie twierdzącej trybu rozkazującego zaimki występują po czasowniku, a w formie przeczącej wracają przed czasownik. Dodatkowo, w formie twierdzącej trybu rozkazującego zaimek « me » zmienia się w « moi », w formie przeczącej pozostaje niezmieniony, np.

Téléphone-moi (Zadzwoń do mnie). Ne me téléphone pas (Nie dzwoń do mnie)