Czas teraźniejszy – le présent

9.2 Czas teraźniejszy

(Le présent)

Tworzenie czasu teraźniejszego

temat czasownika + odpowiednia końcówka koniugacji

• pomijając wyjątki temat czasownika tworzy się odrzucając od bezokolicznika końcowe dwie litery, np. parl|er→parl, fin|ir→fin

• tylko 3 czasowniki są nieregularne w 2 os. l. mn. (vous dites, vous faites, vous êtes); reszta ma zawsze końcówkę « ez »

• wyróżniamy 3 grupy czasowników francuskich podzielonych ze względu na końcówkę bezokolicznika. Odpowiednie dla nich końcówki są przedstawione poniżej

• czasowniki III grupy i część czasowników II grupy są nieregularne i ich odmianę należy uczyć się na pamięć. Podane w tabeli końcówki przedstawiają tylko możliwe kombinacje

Końcówki koniugacji czasu teraźniejszego

I grupa

II grupa

III grupa (nieregularne)

zakończone na :

-er

-ir

-ir

-oir

-re

je

-e

-is

-s/-e

-s/-x

-s/-s

tu

-es

-is

-s/-es

-s/-x

-s/-s

il/elle/on

-e

-it

-t/-e

-t/-d

-t/-d

nous

-ons

-issons

-ons

-ons

-ons

vous

-ez

-issez

-ez

-ez

-ez

ils/elles

-ent

-issent

-ent

-ent

-ent

Przykłady

bezokolicznik

parler

finir

partir

voir

prendre

je

parle

finis

pars

vois

prends

tu

parles

finis

pars

vois

prends

il/elle/on

parle

finit

part

voit

prend

nous

parlons

finissons

partons

voyons

prenons

vous

parlez

finissez

partez

voyez

prenez

ils/elles

parlent

finissent

partent

voient

prennent

Ważniejsze wyjątki odmiany czasowników I grupy

• czasownik aller (je vais, tu vas, il/elle va, nous allons, vous allez, ils/elles vont)

• dla czasowników zakończonych na –cer (np. commencer) litera c zmienia się na ç kiedy dodawana końcówka czasu rozpoczyna się na a lub o (je commence, nous commençons)

• dla czasowników zakończonych na –ger (np. manger) na końcu tematu czasownika pojawia się dodatkowe e kiedy dodawana końcówka czasu rozpoczyna się na a lub o (je mange, nous mangeons)

• dla czasowników zakończonych na –eler i –eter, następuje zdublowanie samogłoski l oraz t kiedy dodawana końcówka zaczyna się na e niewymawiane (jeter: je jette, nous jetons; appeler: j’appelle, nous appelons). Od tej zasady jest kilkanaście wyjątków, najważniejsze to acheter i geler których pierwsze e zmienia się w è kiedy dodawana końcówka zaczyna się na e niewymawiane (acheter: j’achète, nous achetons)

• dla czasowników zakończonych na –éter i –érer akcent é (ten przed t i r) zmienia się w è przed końcowymi sylabami niewymawianymi (dla zaimków je,tu,il/elle, ils/elles), np. répéter (je répète, nous répétons), espérer (j’espère, nous espérons)

• dla czasowników zakończonych na –ayer mamy dwie możliwości odmiany.Albo można je odmienić klasycznie (pay|er: je paye, nous payons) albo litera y jest zastąpiona przez i gdy po niej występuje końcówka z e niewymawianym (1,2,3 os. l.poj i 1 os. l.mn), np. pay|er: je paie, nous payons

• dla czasowników zakończonych na –oyer i –uyer litera y jest zastąpiona przez i gdy po nim występuje końcówka z e niewymawianym (1,2,3 os. l.poj i 1 os. l.mn), np. nettoyer
  (je nettoie, nous nettoyons; essuyer: j’essuie, nous essuyons)

Uwagi

Wyjątków od wyżej wymienionych reguł jest bardzo dużo (szczególnie dla II i III grupy), nie ma sensu przedstawiać ich wszystkich. Odmianę wszystkich czasowników wraz z opisem zasad można znaleźć na stronie http://leconjugueur.lefigaro.fr/

Dwa najczęściej używane czasowniki w czasie teraźniejszym to avoir (mieć) i être (być). Odmieniają się nieregularnie

avoir (mieć)

être (być)

J’ai (mam)

Je suis (jestem)

Tu as (masz)

Tu es (jesteś)

Il/elle a (ma)

il/elle est (jest)

Nous avons (mamy)

Nous sommes (jesteśmy)

Vous avez (macie)

Vous êtes (jesteście)

Ils/elles ont (mają)

Ils/elles sont (są)

9.2.1 Użycie czasu teraźniejszego

(L’emploi du présent de l’indicatif)

• wyraża czynność teraźniejszą, np.

Je mange une pomme (Jem jabłko)

• wyraża czynność przyszłą, np.

Demain je vais au cinéma (Jutro idę do kina)

• wyraża czynność przyszłą w zdaniach warunkowych I typu, np.

Si tu veux, on ira au cinéma (Jeśli będziesz chciała, pójdziemy do kina)

9.2.2 Czasowniki zwrotne

(Les verbes pronominaux)

liczba

zaimek zwrotny

przykład

tłumaczenie

l. poj.

me

te

se

Je me lave

Tu te laves

Il/elle se lave

Myję się

Myjesz się

Myje się (on/ona)

l. mn.

nous

vous

se

Nous nous lavons

Vous vous lavez

Ils/elles se lavent

Myjemy się

Myjecie się

Myją się (oni/one)

Użycie

Czasowniki zwrotne wyrażają sens polskiego « się » (myć się, ubierać się, czesać się, itp.)
i tworzy się je za pomocą zaimków zwrotnych. Inaczej niż po polsku, słówko « się » jest odmieniane i jego forma się zmienia w zależności od osoby w której odmieniamy czasownik